الحروب الصليبية

حروب صليبيه
الحروب الصليبية بدت سنة 1096

الحروب الصليبيه حروب طويله شنها الكاتوليك فى اوروبا على المسلمين فى شرق و جنوب البحر المتوسط بين القرنين 11 و 14 ، بتحريض من باباوات الكنيسة الكاتوليكيه ، على شكل حملات عسكريه (حملات صليبية Crusades) ، كان هدفها أخد المقدسات المسيحيه واراضي جنوب البحر المتوسط بإعتبارها ورث شخصي لكنيستهم من المسيح و من الرومان، وتأمين طرق الحجاج اللى جايين من اوروبا، و إقامة مملكة بيت المقدس ( مملكة أورشليم ). لعبت غارات الترك السلاجقه و توسعهم فى اسيا الصغرى دور فى قيام الحروب الصليبيه. بدأت الحروب الصليبيه سنة 1096 بحمله شعبيه قادها پيتر الناسك Peter the Hermit ( بطرس الناسك ) اللى عمرها ما وصلت بيت المقدس ، و خلصت بشكلها الضخم المنظم بهزيمة لويس التاسع Louis IX (القديس لويس ) هزيمه ساحقه فى مصر سنة 1250 ، ووفاته وقت الحمله الصليبيه التامنه على تونس سنة 1270.

الحروب الصليبيه ما كانتش حرب بين كل المسيحيين و المسلمين لكن كانت حرب بين الكنيسه الكاتوليكيه اللاتينيه و المسلمين و السيكولاريين و اللى اتسمو مهرطقين. فى مصر بالذات ما حصلش فى اى مرحله من مراحل الصراع ان مسيحيين مصريين انضمو للصليبيين او ساعدوهم ، المصريين المسلمين و المسيحيين كانو فى خندق واحد بصفتهم مصريين قبل ما يكونو مسلمين او مسيحيين و كان فيه قواد مسيحيين فى الجيش المصرى اللى الاحتفال بإنتصاراته كان يشارك فيها هما الاثنين. في الشام انضم مسلمين من الشوام و العربان للصليبيين زى ما حصل فى معركة الحربيه و في مراحل تانيه انضمو للمغول.
الدوافع و الاهداف</SPAN>







الصليبيين اعتبروا عنفهم حرب عادله

المروجين للحروب الصليبيه قدرو يقنعو الناس فى اوروبا ان محاربة المسلمين و الخارجين على الكنيسه الكاتوليكيه و استخدام العنف ضدهم مش ضد التعاليم المسيحيه لكن بالعكس محاربتهم واجبه ( حرب عادله ) لانهم بيمثلو خطر على المسيحيه و لازم تتشن عليهم " حرب استباقيه " ، و إن الاراضى المقدسه استولى عليها المسلمين مع انها ملك للمسيح و الرومان ( بابا الكاتوليك كان بيعتبر وريث الاتنين ). عن طريق المشاركه فى الحرب بالنفس أو بالمال بيكفر المشارك عن خطاياه الدنيويه و بينال غفران الرب ). في البدايه المحاربين المسيحيين اللاتين ماكانوش بيسموا نفسهم صليبيين لكن " حجاج ". الحروب الصليبيه ماكانتش حرب للتبشير بالمسيحيه لكن حرب مسلحه لإستعادة حق مسلوب زى ما صورته الكنيسه الكاتوليكيه وقتها ^[1]. الحروب الصليبيه كان ليها عناصرها المميزه اللى أهمها انها كانت حرب بإسم المسيحيه و المسيح مش بإسم دول أو بلاد زى الحال فى الحروب التانيه و كانت بحجة الدفاع عن المسيحيه ككل مش الدفاع عن دوله او مصالحها، و اللى بيقودها كان رئيس كنيسة مسيحيه مش ملك أو امبراطور.

الحروب الصليبيه ما جاتش من فراغ ، و ما كانتش اعتداء لاتينى من غير سبب ، الاراضى اللى بتتسمى مقدسه فى شرق البحر المتوسط كانت من املاك الرومان ( اللاتين ) و الامبراطوريه البيزنطيه لغاية ما فى سنة 638 استولى العرب عليها ، فى سنة 1009 اعتدى الحاكم بأمر الله على كنيسة القيامه بعد ما امر بهدمها و قال : " فليصير طولها عرضاً و سقفها ارضاً " ^[2] فإتهجم عليها و اتنهبت و اتخربت و زعل المسيحيين الاوروبيين اللى كانو بيحجو ليها و اجتاح الغرب غضب عارم. من ناحيه تانيه المسلمين كانو من جهة الغرب بيحاولو يتوسعو فى الاراضى الاوروبيه من اسپانيا ، و من جهة الشرق استولى السلاجقه على اراضى الامبراطوريه البيزنطيه و بقوا بيهددو عاصمتها قسطنطينيه. فى الظروف دى حس الاوروبيين انهم فى خطر و لازم يتحركو قبل فوات الاوان.

الحروب الصليبيه كانت حروب مميزه ليها عناصرها الخاصه جداً و حصلت فى فتره محدده من التاريخ و مش أى حرب ممكن تسميتها حرب صليبيه. اهم عنصر فى الحرب الصليبيه هى انها تكون تحت رعاية الكنيسه و بموافقة بابا الكاتوليك. من غير العنصر ده ما بتسسماش حرب صليبيه حتى و ان كانت بين مسلمين و مسيحيين.

إتسببت الحروب الصليبية اللى شنتها الكنيسة ضد المسلمين فى قتل حوالى 6 مليون إنسان. ابتدت الحملات بقتل اليهود في أوروبا و حول المسيحيين وقت الحملة الصليبية الأولى بيت المقدس لمحرقة ضخمه قتلو فيها اليهود والمسلمين و ارتكبوا مجازر شنيعه حتى الاطفال ما نجيوش منها.

الحروب الصليبيه كانت من اضخم الحركات فى التاريخ و كان محيط عملياتها شاسع من حيث المساحه الجغرافيه و من حيث عدد البشر اللى شاركو فى احداثها. الحروب الصليبيه اللى سيطرت على اذهان الناس لفتره طويله ما بين 1095 و 1500 مسرح عملياتها ما كانش فى شرق و جنوب البحر المتوسط بس لكن كان ممتد لمناطق تانيه فى اسبانيا و سواحل البلطيق و غيرها ضد اللى اتهمتهم الكنيسه الكاتوليكيه بالهرطقه و السيكولاريه المقاله دى بتقتصر على الحروب الصليبيه فى شرق و جنوب البحر المتوسط.
تطور احداث الحروب الصليبيه

قوات الحمله الصليبيه السابعه نزلت بر مصر.

فى الاول الصليبيين عن طريق الحمله الصليبيه الاولى قدرو يهزمو جيوش المسلمين فى اسيا الصغرى و الشام هزايم ساحقه هزيمه ورا هزيمه و قدرو ياخدو انطاكيا و بيت المقدس و اسسو مملكة اورشليم و امارات طرابس و انطاكيا ، فى المرحله دى حارب الصليبيين امارات و اقطاعيات الشام الضعيفه ، الشام وقتها ما كانتش فيها دول لكن كانت مناطق جغرافيه بتتسمى سوريا و فلسطين و لبنان فيها مجرد مدن بيحكمها امرا متنافسبن و متصارعين. لكن مع مرور الايام حصل حدثين مهمين الاول سلطنة صلاح الدين الايوبى على مصر اللى بيها بقت تحت ايده دوله حقيقيه قويه بعدد سكان كبير و اقتصاد قوى و فوق كده عندها اساطيل و جيش قوى و منظم قدر يخوض بيه معركة حطين اللى كان من نتايجها استرداد المسلمين للقدس. صلاح الدين الايوبى دخل مصر فى الصراع ضد الصليبيين فى الشام و استغل امكانياتها الاقتصاديه و العسكريه. الصليبيين ادركو من وقتها ان مصر هى العائق الحقيقى ليهم فى السيطره على بيت المقدس فإبتدو يوجهو جهودهم ضدها و بقت فى حد ذاتها هدف ليهم. فى فترة حكم الملك الكامل محمد ابن العادل قدر فريدريك التانى يخرج مصر من الصراع بمعاهدة سلام عارضها الشوام اللى كانو مدركين انهم من غير مصر حايبقو مجرد لقمه سهله فى ايد الصليبيين ، و عارضها اللاتين اللى خافو ان بيت المقدس يبقى فى ايد فريدريك مش فى ايدهم. بعد الكامل و فريدرك اتواصلت العمليات ضد مصر و هاجمها لويس التاسع فى اضخم حمله صليبيه اتعملت و ده فى حد ذاته كان غلطه كبيره من الصليبيين كلفتهم الكتير حيث ان مصر كانت دوله ضخمه مش مجرد اماره من الامارات الشاميه الضعيفه اللى كانو بيهزموها بسهوله ، و لما حاولو يتحالفو مع الشوام و العربان ضد مصر انهزمو سوا قرب غزه هزيمه ساحقه فى 17 اكتوبر 1244. الحدث المهم التانى كان ظهور الدوله المملوكيه فى مصر بعد وفاة السلطان الصالح ايوب وقت الحمله الصليبيه السابعه بتاعة لويس التاسع. ظهور الدوله المملوكيه فى مصر كان نذير شؤم على الصليبيين و فى عصرهم اتلقو هزايم متواصله على ايد القائد الفذ الظاهر بيبرس اللى قدر ياخد انطاكيه و يدمر محاولات تحالف الصليبيين مع المغول اللى استولو على بغداد و قضو على الخلافه العباسيه. فى عهد السلطان بيبرس زاد وطيس المعارك بين الصليبيين و مصر ، و على عكس صلاح الدين ماانهزمش فى اى معركه خاضها ضد الصليبيين او غيرهم ، و لما انتهى عهده ماكانش فاضل للصليبيين غير طرابلس و عكا و شوية مدن صغيره على ساحل شرق البحر المتوسط. فى سنة 1290 فى عهد السلطان قلاوون خرج الجيش المصرى و اخد طرابلس و بعدها بسنه خرج ابنه الاشرف خليل و اخد عكا و المدن الساحليه زى بيروت و صور و صيدا و غيرهاو بكده انتهى امر مملكة بيت المقدس و الوجود الصليبى فى شرق البحر المتوسط.







البدايه

بدأت الحروب الصليبيه بمباركة بابا الكاتوليك اوربان التانى (Urban II) اللى دشن الحرب بخطبه من جمر قالها قدام الجموع المحتشده يوم التلات 27 نوفمبر سنة 1095 ، وقت انعقاد مؤتمر كليرمونت Clermont فى فرنسا ( 18 نوفمبر - 28 نوفمبر 1095 )، و اللى بداه بقوله " يا شعب الفرنجة! شعب الرب المحبوب المختار! " و بعدين اتكلم عن جنس لعين خرب بلاد المسيحيين و هدم الكنايس و قطع أوصال مملكة اليونان .و قال ان لازم الإنتقام منه عن طريق : " انتم ياللى حباكم الرب اكتر من أى حد بالمجد فى القتال و الشجاعه الكبيره، و بالقدره على اذلال روس اللى يعترضوا طريقكم " و بعدين فكرهم بأمجاد شارلمان و عظمته و أمجاد ملوكهم التانيين و قالهم ان قبر المسيح فى بيت المقدس لازم يثير همتهم و يروحوا يحرروه هو و اورشليم من الكفار ^[3].

الناس اللى كات عايشه أياميها عيشه بائسه فى جهل و فقر عصور الظلام، و اللى رجال الدين و ديولهم كانوا واكلين دماغهم بالخرافات و الغيبيات، صابتهم حاله هيستريه و قعدوا يصرخوا " الرب عايز كده .. الرب عايز كده ".

مجلس كليرمونت طلع مرسوم بإن كل اللى يشترك فى الحرب المقدسه بيكفر عن خطاياه اللى عملها فى دنيته ، و وعد بإن الكنيسة حا تحافظ على ممتلكات المحاربين و هما بيحاربوا فى الشرق ولما يرجعوا حا تبقى الكنيسة تردها لهم. و طلع قرار بإن المسيحيين المشاركين فى الحرب لازم يحطوا علامة الصليب على هدومهم بعد ما يأدوا قسم إسمه " أخد الصليب " ، و هددوا الناس ان اللى مش حايروحوا ، أو حا يروحوا و يرجعو من الحرب بدرى حا يطردو من الكنيسه وحا يتلعنو. و حددوا يوم 15 أغسطس 1096 إنه يكون أول يوم تبدأ فيه الجيوش تسافر على القسطنطينية عشان تتجمع هناك قبل ما تطلع على بيت المقدس.

البابا أوربان عشان يإكد إن الحمله اللى حاتقوم تحت سيطرة كنيسته إختار نايبه اديمار دى مونتيل Adhemar de Monteil اسقف لوپوى عشان يقود الحمله. انضم نبلا كتار للمشروع زى كونت ريمنود بتاع تولوز ، و اتطلب من چينوا انها تساهم بمراكب و فى عملية النقل فوافقت. و وصلت تأيدات و مباركات من الدنمارك و اسكوتلندا و اسبانيا ، و من نواحى كتيره فى أوروبا و الناس بقت تبيع اراضيها و ممتلكاتها و حاجتها و تتبرع بيها للحمله. البابا أوربان بقى مبسوط برد الفعل اللى حصل فى أوروبا و حس بحلول كريسماس 1096 إن مشروعه ناجح أكتر مما كان يتصور.
الحملات الشعبيه
قبل ما تبدأ الحملات العسكريه المنظمه كان فيه حملات شعبيه حاول فيها الناس المتحمسين بخطبة البابا أوربان إنهم يوصلوا لبيت المقدس. أهم الحملات دى كانت الحملة الصليبية الشعبية اللى اتزعمها واحد اسمه بيتر الناسك ( بطرس الناسك ). الحملات الشعبيه دى اللى إتسمت كمان " حملات الفلاحين " ما كانتش شعبيه بالكامل لكان فيها محاربين وفرسان محترفين و أساقفة كنايس و قسس ورهبان.
حملة پيتر الناسك

پيتر الناسك على حماره بيقود الحملة الصليبية الشعبية 1096

پيتر الناسك Peter the Hermit -أو بالفرنساوى بيير الناسك- كان راهب بيتنقل على حمار من مكان لمكان و كان عايش على أكل السمك و شرب النبيت و كان شكله وحش و هدومه وسخه بس كان بيقدر يخلى الناس تقتنع باللى بيقوله. و قدر يجمع ناس كتيره من فرنسا و ايطاليا و المانيا معظمهم فلاحين فقرا من الأرياف روسهم مليانه بالخرافات و معتقدات عصور الظلام ، و طلعوا معاه على الشرق عشان يحرروا بيت المقدس لكن عمرهم ما وصلوه.

فى السكه نهبوا القرى و المدن فى هنجاريا و قسطنطينيه و بعدين دخلوا أراضى السلاجقه و قاموا بعمليات نهب و سرقه و قتل واسعه لغاية ما طلع عليهم عساكر الترك و فنوهم و بكده انتهت حملة بيتر الزاهد. بيتر الزاهد نفسه هرب على القسطنطينيه.

اللى حرك الناس كان جهلهم و فقرهم و إجتياح الغيبيات و المعتقدات و الخرافات الدينيه لعقولهم. كات اياميها فيه فكره دينيه بيروجها رجال الدين و ديولهم بإن المسيح قرب يرجع، و ان الناس لازم تعمل حاجه بسرعه تكفر بيها سيئاتها الدنيويه، و إن احسن طريقه للنجاه هى المساهمه فى تحرير بيت المقدس من الكفار قبل ما يرجع المسيح.

بيتر الناسك ادعى إن معاه جواب بعتهوله المسيح من السما بيطالبه فيه بإنه يقول للمسيحيين يروحوا يحاربو المسلمين وياخدو منهم بيت المقدس. الناس العاديه و الفلاحين بالذات كانوا أياميها عايشين فى بطاله و فقر و كانوا بيحلموا بالخروج من واقعهم المآساوى عن طريق الهجره و كانوا فى جهلهم بيتصوروا ان بيت المقدس أرض اللبن و العسل و العيشه الهنيه المرفهة. اختلطت الخرافات الدينيه بالأوضاع الإقتصاديه و السياسيه و اتكونت بيئه صالحه لتحريك الناس و الزج بيهم فى أتون حرب مسيحيه مقدسه. لكن مش كل اللى اتبعوا بيتر كانو فلاحين ، كان بينهم عسكريين و قسس ورهبان مسيحيين.
الحملات الشعبيه الألمانيه و مدابح اليهود

الحملات الشعبيه الصليبيه ما انتهتش بفشل حملة پيتر الناسك. اتباعه فى المانيا زى جوتسشالك Gottschalk و فولكمار Volkmar ، و إميتش Emich هما كمان قاموا بحملات ما وصلتش بيت المقدس ، بس ارتكبت مدابح كبيره ضد اليهود فى المدن و القرى اللى عدت عليها. الصليبيين كانوا بيعادوا ا اليهود إكمنهم كانوا بيعتبروهم مسئولين عن صلب المسيح، و طلعوا قصص إنهم بيسمموا بيار المايه وهما اللى وزوا الحاكم بأمر الله إنه يخرب كنيسة القيامه، و لإنهم كانوا بيسلفوهم فلوس بالفايض.

فى ابريل 1096 خرج من الراينلاند Rhineland واحد اسمه " فولكمار " على راس جيش شعبى بيتكون من 10.000 واحد عشان ينضم لپيتر الزاهد فى الشرق. و وراه خرج جيش شعبى تانى بيقوده و احد اسمه " جوتسشالك " و جيش تالت بيقوده " إميتش " كونت ليسينجن Leisingen اللى ادعى إن رسم الصليب ظهر على جسمه عن طريق معجزه و إن المسيح وعده إنه حا يطلع له فى القسطنطينيه ويلبسه إكليل الملك فالناس اعتبرته ملهم من الرب.

ارتكب التلاته مدابح ضد اليهود فى " سبير " Spier، و " وورمس " Worms ، و مينز " Mainz "، و حرق إميتش معبدهم فى " كولون " و دبح اليهود اللى ما رضوش يسيبوا دينهم و يدخلوا المسيحيه. يهود كتير إنتحروا وقت هجوم المسيحيين عليهم وفضلوا إنهم يموتوا عن إنهم يتعمدو و يؤمنو بحاجات بيعتبروها خرافات.

حملة إميتش انتهت بإبادة جيشه بعد ما دخل هنجاريا بالقوه، و هرب مع كام فارس على بلده ع الحصنه.

فولكمار من ناحيته وصل براغ، و فى 30 يونيو هاجم اليهود فيها ، وبعد ما راح هنجاريا هو و جيشه طلع عليهم العسكر هناك و ابادوهم بعد ما إتورطوا فى عمليات سرقه و نهب ، و هو نفسه إختفى و من يوميها ماحدش يعرف حصل له ايه.

جوتسشالك عمل مدابح ضد اليهود فى راتيسبون Ratisbon ، و راح على هنجاريا و نهب القرى و سرق النبيت و الغنم، فحاصرهم العسكر الهنجارى ، و استسلموا و سلموا اسلحتهم و المنهوبات، و بعدين اتقتلوا كلهم و اتقبض على جوتسشالك.

• شوف كمان : الحملة الصليبية الشعبية
  

بداية الحملات الصليبيه المنظمه

جودفرى دى بويون فى بلاط الامبراطور اليكسيس 1.

على عكس المتحمسين المستعجلين زى بيتر الناسك اللى لم رهبان و قسسه و فلاحين على شوية حراميه و قطاعين طرق، الأمرا الأوروبيين إلتزموا بالتاريخ اللى حدده البابا أوربان، و قعدوا يجهزوا نفسهم و يجمعوا الفرسان و المحاربين و الأسلحه الضروريه لتحقيق نصر. أول واحد طلع من أوروبا كان الكونت هيو دى فرماندوا Hugh de Vermandois ابن هنرى الأول ملك فرنسا اللى وصل الأرااضى البيزنطيه من ايطاليا - زى ما أوربان كان عايز - عن طريق البحر بطريقه غريبه بعد ما ما عاصفه غرقت مراكبه. تانى واحد وصل كان جودفروى دى بويون Godfroy de Boillon دوق لورين و معاه أخوه بولدوين دى بولون Baldwin de Boulogne و وصلوا عن طريق هنغاريا زى بيتر الزاهد، و برضه جيشه عمل نهب لما دخل الأراضى البيزنطيه. اليكسيوس الاول امبراطور بيزنطه رفض يدخل جودفرى قسطنطينيه لغاية ما يأدى قسم الولاء ليه. اليكسيوس كان قلقان من دخول جيوش كبيره زى دى جوه مملكته. كل هم اليكسيوس كان انهم يقدروا يطلعوا الترك من الأراضى البيزنطيه اللى خدوها، و ماكانش عنده مانع انهم يقسموا شرق البحر المتوسط على نفسهم و يأسسوا فيه ممالك زى ما هما عايزين طالما ان ولائهم ليه و انه الحاكم الأعلى عليهم كلهم. النقطه الأخيره دى ما كاتش على هوى جودفرى، وحاول اليكسيوس الضغط عليه بتقليل الإمدادات لغاية ما جودفرى نهب القرى البيزنطيه و استقوى نفسه و اصطدم جيشه بالقوات البيزنطيه و حاول يدخل قسطنطينيه بالعافيه، لكن فى الأخر بعد ما شاف ان جيش الامبراطور أقوى من جيشه وافق على تأدية قسم الولاء للامبراطور. بوهيموند دى ترانتو Bohemond di Taranto و ابن عمه تنكرد Tancred وصلوا قسطنطينيه يوم 9 ابريل بجيش النورمان من جنوب ايطاليا. بالنسبه للامبراطور اليكسوس ، بوهموند كان أخطر اللى وصلوا لإن البيزنطين كانوا بيعتبروا النورمان أعداء و لإنهم كانوا جيش منظم كويس. بوهيموند كان نفسه يقود الحمله بس ما كانش معاه تفويض من البابا فحاول ياخد تفويض من الامبراطور اليكسوس فبعد ما ادى يمين الولاء ليه طلب منه يعينه قائد عام للقوات الامبراطوريه فى اسيا فقاله الامبراطور ان لسه بدرى ع الكلام ده و وعده بانه حا يعينه فى المستقبل بعد ما يبين كفاءته. بعد بوهموند وصل الكونت [font:011e=